Stal narzędziowa stopowa i niskostopowa

Stal narzędziowa stopowa i niskostopowa

Stale narzędziowe - specyfikacja i przeznaczenie

Jak sama nazwa mówi, stale narzędziowe służą do wyrobu licznych narzędzi do obróbki skrawaniem, obróbki plastycznej lub kształtowania tworzyw w temperaturach niskich i podwyższonych, na tyle twardych i odpornych na ścieranie, aby określony stop spełniał określone parametry przy podwyższonych temperaturach.

Stale narzędziowe wykorzystywane są do nadawania kształtów metalom, tworzywom sztucznym, kształtowania szkła w hutach, obróbki drewna, czy również produkcji papieru, na gilotyny, ostrza, wiertła, oraz urządzenia skrawające do obróbki. Są to tylko przykładowe zastosowania, a określenie stali – narzędziową, przyznano na stałe przez wykonywane z nich narzędzia w trakcie początkowego rozwoju całej podgrupy. Dziś zakres zastosowań jest na tyle szeroki, że ciężko jednoznacznie zakatalogować wszystkie gatunki do jednego działu.

Stale narzędziowe - środowisko pracy i dobór gatunku

Temperatura pracy narzędzi nie powinna przekraczać stopnia, przy którym występuje odpuszczanie określonego gatunku. Za temperatury pracy i zwiększenie granicy temperatury odpuszczania odpowiadają takie dodatki stopowe jak Chrom – Cr, Molibden – Mo, Wanad – V, Kobaltu – Co, oraz Wolfram – W. Ponadto węgiel występujący na poziomie nawet 2,5% w składzie, również stanowi najważniejszy pierwiastek decydujący o twardości i wytrzymałości końcowego materiału, jednak wpływa on niekorzystnie na ciągliwość stali przez co charakterystyczną cechą wyrobów narzędziowych jest kruchość.

Dobór odpowiedniego gatunku narzędziowego powinien gwarantować np. w agregatach obróbczych i elementach narzędzi długoterminową trwałość kształtu, dokładność, odporność na ścieranie i obciążenia, oraz skuteczność. Odpowiednie funkcjonowanie wyrobów ze stali narzędziowych uzależnione jest również od poprawnej konstrukcji elementu, prawidłowej eksploatacji wyrobu, oraz właściwego wykonania narzędzia.

W wielu przypadkach stale narzędziowe podczas pracy nagrzewają się do niebywale wysokich temperatur. Często towarzyszy temu nawet ułamek sekundy, a wyrób potrafi podbić ciepło własne do nawet 1000℃, a w wyniku przegrzania i wysokich naprężeń ulec odkształceniu bądź nawet pęknięciu. Poza samą produkcją wyrobów walcowanych i kutych, spotykane są również inne wyroby zbliżone do grupy, takie jak – węgliki spiekane o charakterystycznym składzie chemicznym dla stali szybkotnących jak i narzedziowych, oraz stellity.

Podział stali narzędziowych

Wyróżniamy 5 podgrup stali narzędziowych:

Pręty, blachy, taśmy i odkuwki ze stali narzędziowych

Powyżej opisane stale narzędziowe węglowe niestopowe, stale narzędziowe do pracy na zimno, oraz stale narzędziowe do pracy na gorąco określają Normy PN-84/H-85020, PN-86/H-85023, PN-86/H-85021, Normy branżowe BN-69/0661-10, BN-69/0644-18, BN-68/0631-03, BN-63/0644-02 oraz normy PN-EN ISO 4957, wg których dostarczane są:

Preferencje plików cookie
Szanowni Państwo, nasz serwis stosuje pliki Cookies aby zapewnić jego prawidłowe działanie. Możecie określić warunki przechowywania lub dostępu do plików Cookies klikając przycisk Ustawienia. Zalecamy zapoznanie się z Polityką prywatności i plików Cookies.
Preferencje plików cookie
Wykorzystanie plików cookie

Szanowni Państwo, nasz serwis stosuje pliki Cookies aby zapewnić jego prawidłowe działanie. Możecie określić warunki przechowywania lub dostępu do plików Cookies. Zalecamy zapoznanie się z Polityką prywatności i plików Cookies.

Więcej informacji

W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących naszej polityki dotyczącej plików cookie prosimy o kontakt.